По три месеци Израел влегува во нова фаза од војната: Има знаци дека ја менува главната цел
Обраќајќи им се на граѓаните потресени од ужасниот напад на Хамас пред три месеци, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху вети: „Израелските одбранбени сили веднаш ќе ги искористат сите свои сили за да ги уништат способностите на Хамас. Ние ќе ги уништиме“.
Сега израелските одбранбени сили (ИДФ) преминуваат во нова фаза од војната против Хамас во Газа, а има знаци дека и целите се менуваат.
„Историјата не е многу пријателска кон воените кампањи кои имаат намера да ги збришат длабоко вкоренетите политички воени движења. Раководството на ИД многу добро разбира дека најмногу што може да направи е сериозно да ги деградира воените способности на Хамас“, Билал Сааб, соработник на Блискиот Исток и Север. Африка во Чатам Хаус.
Израел тврди дека убил илјадници Хамас, но …
Израел постигна одредени успеси во овој поглед. ИД тврди дека елиминирала илјадници борци на Хамас, вклучително и некои високи членови, и дека демонтирала делови од огромната мрежа на тунели под Газа. Но, предизвиците остануваат, а крајот не се гледа. Малку земји поставуваат рокови во војната. Израелските власти предупредија на долготрајна војна што може да се протега во текот на 2024 година и понатаму.
Конфликтот се одвива пред меѓународната заедница, која е се позгрозена од страшната хуманитарна криза и зголемениот број цивилни жртви во Газа. И како што се зголемува меѓународниот притисок, така се зголемува и домашната нелагодност кон Нетанјаху — воинствен премиер кој сака да укаже на опипливи победи.
Трка со времето
„Постои трка со времето“, рече Сааб, наведувајќи ги клучните прашања со кои се соочува раководството на Израел: „Која е цената на овој тактички успех и колку време имаат Израелците да го постигнат овој тактички успех без да предизвикаат значителен меѓународен бес?
Целта што Нетанјаху ја истакна на 7 октомври – уништувањето на Хамас – стана возвишена, недостижна и, според многу аналитичари, невозможна. „Овој тип мисија не може да се заврши, многупати во текот на годините видовме дека не може да биде успешна“, рече Сааб.
Влијанието на Хамас се протега многу подалеку од Газа, што значи дека за Израел во најмала рака е многу амбициозен целосен пораз на организацијата, ако воопшто може да се постигне. Во говорот неколку недели по нападот, Нетанјаху ги повтори целите на конфликтот: „Елиминирајте го Хамас, вратете ги нашите заложници и погрижете се Газа повеќе да не е закана за Израел“.
Дали елиминацијата на Хамас сè уште е врвен приоритет?
Сепак, останува нејасно дали раководството на ИД ја става елиминацијата на Хамас на врвот на своите приоритети. Шефот на разузнавањето на ИД, генерал-мајор Ахарон Халива го изостави уништувањето на Хамас кога во четвртокот ги наведе воените цели, забележуваат израелските медиуми.
Исто така, израелскиот министер за одбрана Јоав Галант во четвртокот ги откри плановите за следната фаза од војната во Газа, нагласувајќи го новиот борбен пристап на север и континуираниот фокус на таргетирање на лидерите на Хамас, кои се осомничени дека се присутни во јужниот дел на Појасот Газа.
Третата фаза од операцијата на ИД во северна Газа ќе вклучува „рации, уништување на терористички тунели, воздушни и копнени активности и специјални операции“, рече Галант. „Оваа фаза ќе биде помалку интензивна, но ќе биде потребно повеќе време“, изјави за Си-Ен-Ен Јоханан Плеснер, претседател на Израелскиот институт за демократија и поранешен член на Кнесетот на партијата Кадима.
„Целта не е да се убијат сите борци на Хамас, туку…
Ако пореална цел е сериозно намалување на борбените способности на Хамас, многу аналитичари велат дека е постигнат опиплив напредок во изминатите три месеци.
„Дефиницијата за успех нема да биде фаќање или убивање на сите оперативци на Хамас, туку да се осигура дека Хамас веќе нема ефективно да управува со Појасот Газа. Хамас е организиран како армија, со командни и контролни центри, полкови и бригади. Оваа командна структура е сериозно оспорен и демонтиран, рече Плеснер.
Говорејќи пред новинарите во Тел Авив минатата недела, Нетанјаху рече дека израелската војска „се бори со сила и нови системи над и под земјата“ и тврди дека 8.000 борци на Хамас биле убиени во Газа.
CNN не можеше да ја потврди оваа бројка. Министерството за здравство на Газа, кое е раководено од Хамас, вели дека речиси 23.000 луѓе се убиени во областа од почетокот на војната. Министерството не прави разлика меѓу цивили и борци, но се сугерира дека околу 70 отсто од убиените или повредените се жени и деца.
Израел проценува дека Хамас имал околу 30.000 борци во Газа пред почетокот на војната на 7 октомври. Борците беа поделени на пет бригади, 24 баталјони и приближно 140 чети, секоја со дополнителни смртоносни способности, вклучувајќи противтенковски ракети, снајперски и инженерски и ракетни и минофрлачки системи.
Израел не успеа да ја исполни најважната цел
Израел, исто така, тврди одреден успех во нападот на тунелите на Хамас, комплекс кој е познат како тежок за инфилтрирање на војниците на ИД. ИД оваа недела објави видео на кое наводно се гледа демонтирање на тунел на Хамас под болницата Ал-Шифе, најголемиот медицински комплекс во Газа.
Други снимки беа објавени во декември за кои се вели дека покажуваат мрежа од тунели што ги поврзуваат резиденциите и канцелариите на високото раководство на Хамас, вклучувајќи ги Исмаил Ханије, Јахја Синвар и Мухамед Деиф. Но, поважната цел за пронаоѓање и убивање на најважните лидери на Хамас во Газа Израел досега не успеа да ја исполни.
„Тука е важна разузнавањето“, рече Сааб. Галант и други официјални лица постојано ја нагласуваат важноста на нивните напори да ги елиминираат високите команданти на Хамас, а министерот за одбрана на крајот на декември вети дека Синвар „наскоро ќе се сретне со цевките на нашето оружје“.
Долгогодишна истакната фигура во исламистичката палестинска група, Синвар беше одговорен за развој на военото крило на Хамас пред да воспостави важни нови врски со регионалните арапски сили и да се етаблира како цивилен и политички лидер на групата.
„Никој не е незаменлив во Хамас“
„Организациите како овие ги заменуваат командантите многу лесно. Мислам дека некој не е незаменлив во Хамас. Ако се отстранат симболичките лидери на организацијата, кој знае каков ефект може да има, особено со луѓето кои имаат воени одговорности“, рече Сааб.
Се чини дека е малку веројатно дека новата фаза од војната во Израел ќе им донесе олеснување на Палестинците заглавени во Газа, каде хуманитарната криза достигна невидени нивоа. Но, поверојатно е дека Нетанјаху ќе се поклони на домашниот притисок, кој се зголемува првенствено заради континуираниот притвор на повеќе од 100 заложници земени од Хамас на 7 октомври.
„Има огромен јаз“
Израел верува дека 25 заложници се убиени, а нивните тела се уште се во Газа, изјавија во петокот за Си-Ен-Ен од кабинетот на премиерот Бенјамин Нетанјаху. Тоа значи дека 107 заложници кои Хамас ги зеде во октомври се верува дека се уште се живи.
Враќањето на тие заложници останува цел во новата фаза на војната, но неуспехот би го зголемил политичкиот притисок врз премиерот, чија популарност меѓу Израелците е во пад од 7 октомври. „Од првиот ден, имаше јасна диспаритет – постои поддршка за воените цели и за ИДФ, но довербата во израелската влада е на ниско ниво. Има огромен јаз“, рече Плеснер.
